Trên tờ Telegraph của Anh đã nhận định văn hóa thưởng thức cà phê của Sài Gòn không giống ở bất cứ nơi nào trên thế giới. Tại đây, cà phê là thứ uống mang lại năng lượng cho mọi người trong thành phố sôi động này.
Đầu tiên, một du khách khi tới Sài Gòn, thành phố lớn nhất Việt Nam này thì phải học cách qua đường. có lẽ đây là một thử thách hóc búa và đòi hỏi cả sự liều lĩnh, cùng khả năng tính toán chính xác chuyển động ngang dọc, nhanh chậm.
Đối mặt với một dòng chảy bất tận những chiếc xe máy bon bon trên đường phố, những người cầm lái – tất cả đều đội mũ bảo hiểm và đeo khẩu trang, hình ảnh này có thể khiến bất cứ người nào mới đặt chân tới Sài Gòn đều phải hoa mắt, chóng mặt.
Sẽ mất một thời gian để người khách lạ phát hiện ra rằng đó là một dòng chảy điều hòa, rằng khi bạn bước lên một bước, dòng xe bằng cách nào đó sẽ tránh được bạn, không cần phải quá lo lắng và đứng chôn chân mãi ở một chỗ. Đây có lẽ là một trong những nét đặc trưng của Sài Gòn.
Đó là một thành phố mà những tòa nhà chọc trời vươn cao, chen lấn với những khu dân cư trung lưu – nơi những gia đình đưa cả sinh hoạt đời thường của nhà mình ra hè phố. Ở chân một tòa nhà cao tầng hiện đại, bạn có thể bắt gặp một cụ bà bán bún, phở bên chiếc xe đẩy nhỏ, như thể cuộc sống từ bao năm qua vẫn vậy, mới cũ đan xen như thế…
Ở Sài Gòn, bạn sẽ được tận hưởng một sự cân bằng kỳ lạ giữa những thái cực, hãy ngồi trên ban công của một căn nhà được biến thành cửa hàng cà phê. Bằng cách này bạn sẽ có thể thoát ra khỏi những ồn ào, náo nhiệt, để ngồi tĩnh lặng nhìn xuống con phố đông đúc bên dưới. Nhấm nháp ly cà phê, bạn hiểu phần nào năng lượng mạnh mẽ của thành phố này đến từ đâu.
Ở Sài Gòn, món cà phê truyền thống nhất là cà phê sữa đá, thoạt tiên, vốn đã quen với ly cà phê đắng, tôi không thể thích nổi vị ngọt của cà phê sữa đá, nhưng chỉ cần 3 ngày sau, tôi đã bắt đầu “nghiện” vị ngọt mát rất sảng khoái đọng lại nơi đầu lưỡi. Càng uống tôi càng hiểu nó rất phù hợp với khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều ở nơi đây.
Cà phê bắt đầu phổ biến tại Việt Nam hồi cuối thế kỷ 19, về sau, Việt Nam trở thành một trong những nước xuất khẩu cà phê nhiều nhất thế giới. Kể từ đây, Việt Nam bắt đầu đưa cà phê lên một đẳng cấp mới, thành đỉnh cao ẩm thực.
Bước vào nhiều quán cà phê, bạn sẽ thấy menu dài tới 5 trang với hàng chục cách pha chế cà phê khác nhau. Uống cà phê đã trở thành thói quen không thể thiếu hàng ngày của tôi khi lưu lại Sài Gòn.
Ăn tối ở một quán phở bình dân không tên, tôi nhận ra rằng bất kể Sài Gòn có thêm bao nhiêu tòa nhà cao tầng, bất kể có thêm bao nhiêu xe máy, thì những hương vị truyền thống đem lại cảm nhận về quá khứ của Việt Nam vẫn hiện diện trong ẩm thực của đất nước này. Đó là phở, là cà phê, là chợ cóc, các loại gạo thơm, hay các loại thảo mộc…
Người Việt Nam không tận dụng tủ lạnh triệt để, đơn giản bởi họ không thích đồ đông lạnh, ngày ngày họ đi chợ và mua những đồ ăn tươi mới. Ở đây, dù giàu hay nghèo, dù già hay trẻ, họ cũng đều tìm tới những quán ăn ven đường.
Thật thú vị khi thấy những bạn trẻ, tai đeo headphones, tấp xe máy vào lề đường để ăn vội bữa sáng, bên cạnh là những ông bà cụ vừa thong dong đi tập thể dục về, đang từ từ tận hưởng một buổi sáng chậm rãi…
Ở Việt Nam, ẩm thực là một môn nghệ thuật lâu đời, với những bí quyết được truyền từ đời này sang đời khác, trong ẩm thực, bạn sẽ bắt gặp bóng dáng của những người bà, người mẹ, những con người đã sống từ trước khi cuộc chiến tranh Việt Nam nổ ra – cuộc chiến tranh làm đứt đoạn những mùa gặt lúa trên đồng bằng sông Mekong…
Tôi mua cốc cà phê sữa đá cuối cùng để đến thăm Viện bảo tàng Chứng tích Chiến tranh. Ở đất nước này, mỗi người đều có câu chuyện của riêng mình, câu chuyện đó có liên quan tới chiến tranh.
Mỗi gia đình đều có người thân ra đi vì chiến tranh. Tuy vậy, người ta không còn nói về chiến tranh quá nhiều nữa, đối với họ, chiến tranh đã kết thúc, nhưng cũng không hẳn đã hoàn toàn đi qua. Những di chứng của chiến tranh vẫn còn âm thầm tồn tại.
Trên những con phố ồn ào, náo nhiệt của Sài Gòn kia, rất có thể một ai đó vẫn mang trong mình những câu chuyện đau thương từ một thời quá khứ, những vết thương âm thầm. Việt Nam đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh…
Tôi từ từ nhấp từng ngụm cà phê sữa đá, vị ngọt của nó có thể xóa nhòa vị đắng của những hình ảnh đau thương, mất mát tôi đang thấy trong viện bảo tàng…
